به گزارش خبرنگار مهر، ششم فروردین ماه امسال عربستان تهدیدات قبلی خود مبنی بر حمله هوایی به یمن را تحقق بخشید. بنا بر گزارش های رسانه های خبری طی این حملات تا کنون نزدیک به ۳۰۰۰ انسان بی گناه کشته  و چند برابر این آمار زخمی و آواره شده اند. سعودی ها در حملات صد روزه خود حمایت نرم افزارانه و سخت افزارانه برخی کشورهای عربی منطقه، رژیم صهیونیستی و سکوت معنادار مجامع بین المللی را پشت خود داشته اند.

در همین رابطه و از منظر جامعه شناختی، درباره انگیزه های حمله عربستان به یمن با قاسم زائری، عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران به گفتگو نشستیم. «جامعه شناسی روابط بین الملل» یکی از حوزه های مطالعاتی و پژوهشی دکتر زائری در سال‌های اخیر بوده است.

* اولین سئوال اینکه برای این حمله عربستان چه دلایل جامعه شناختی را می توان در نظر گرفت؟

اولین نکته روش شناختی بحث این است که «علت» واحدی برای این اقدام عربستان نمی توان یافت. در واقع ما با مجموعه ای از علل مواجه هستیم که در ترکیب با یکدیگر می توانند این واقعه را توضیح دهند. البته برخی از این علل پرقدرت تر و پرنگ تر از بقیه هستند اما هیچ‌یک به تنهایی نمی توانند کل واقعه را توضیح دهند.

دلیل اول وجود یک باوری است مبنی بر این که حوثی ها به عنوان بخشی از شیعه ­های زیدی یمن، تحول عقیدتی پیدا کرده و به شیعه اثنی عشری گرایش یافته اند. این یک عقیده عمومی در یمن و عربستان است که ممکن است صحیح نباشد، اما فضای عمومی تبلیغاتی و رسانه ای در مورد آنها چنین است.

خود لفظ «حوث» نام یک منطقه روستایی و کوهستانی صعب­ العبور در صعده است که حوثی­ ها به آنجا «هجرت» کرده اند. در واقع آنها مهاجرند و هجرت شان، ماهیت عقیدتی دارد. البته فشارهای دولت وقت یمن هم موجب هجرت آنها شد، اما بیش از همه از جهت حفظ عقیده و در امان نگه داشتن باورهایشان بوده است.

لفظ «حوث» نام یک منطقه روستایی و کوهستانی صعب­ العبور در صعده است که حوثی­ ها به آنجا «هجرت» کرده اند، در واقع آنها مهاجرند و هجرت شان، ماهیت عقیدتی داردبا لحاظ این گزاره پرقدرت که «حوثی ها به شیعه دوازده امامی بدل شده اند» در این صورت حوثی­ ها به خطری بالقوه برای عربستان سعودی بدل می شوند. بالاتر از این، پس هر زیدی قابلیت آن را پیدا می کند که به یک حوثی و در نهایت به شیعه­ دوازده امامی تبدیل شود. لذا هر حوثی و هر زیدی بالقوه یک شیعه دوازده امامی است.

از اینجا گزاره پرقدرت دیگری ظهور کرده مبنی بر این که: «اگر قرار است در آینده آنها را بکشید، همین الان آن ها را بکشید». این یک ذهنیت جاافتاده در فضای رسانه ای و تبلیغی است که عربستانی ها ساخته اند که هر حوثی و هر زیدی یک خطربالقوه است و کار عاقلانه، دفع خطر احتمالی است. همین الان حوثی­ ها را بکشید تا خطری در آینده تولید نکنند. به همین خاطر نوعی «نسل کشی» در جریان است.

خصوصاً در استان­ های صعده، حجه و عمران که مرکز تجمع حوثی ها و زیدی هاست و مدتهاست که دیگر صحنه نبرد و جنگ نیست زیرا پس از پیروزی های اولیه انصارالله و تسلط آنها بر صنعا، به سرعت خطوط مقدم نبرد عمدتاً به استان های جنوبی و شرقی یمن بین انصارالله و تکفیریها و نیروهای عبدربه منصور هادی منتقل شد. اما عربستان تعمداً جمعیت انسانی و زیرساخت ها را در این منطقه هدف قرار می دهد زیرا این استان ها در مرز با عربستان قرار دارند و این برای عربستان خطر بزرگی است.

اما اینکه چرا آن ها به شیعه اثنی عشری گرایش یافته اند به دلیل تعلق آنها به «جارودیه» در میان فرق زیدیه است. جارودیه نزدیکترین فرقه زیدیه به شیعه دوازده امامی است. پدر حوثی ها «علامه سید بدرالدین حوثی» که یکی از علمای بزرگ جارودی یمن محسوب می شود، به دلیل تبعید و اخراج، به همراه فرزندانش در سال ۱۹۹۴ در قم زندگی کرده است. این یک سال که در قم بوده بسیار تحت تأثیر افکار انقلاب اسلامی قرار گرفته است.

جارودیه نزدیکترین فرقه زیدیه به شیعه دوازده امامی است، پدر حوثی ها «علامه سید بدرالدین حوثی» که یکی از علمای بزرگ جارودی یمن محسوب می شود، به دلیل تبعید و اخراج، به همراه فرزندانش در سال ۱۹۹۴ در قم زندگی کرده است و بسیار تحت تأثیر افکار انقلاب اسلامی قرار گرفته استاین اقامت خصوصاً بر پسر بزرگ وی، «سید حسین الحوثی» که بنیان گذار حرکت سیاسی و اجتماعی حوثی ها است، بسیار تأثیر گذاشته است. آنها مناسبت های عاشورا و غدیر را خیلی با تفصیل گرامی می دارند و همین امر مستمسکی برای سلفی ها از جمله در عربستان است که حوثی ها به شیعیان دوازده امامی نزدیک شده اند.

همچنین شعارهای آنها مثل «الله اکبر»، «مرگ بر آمریکا»، «مرگ بر اسرائیل»، «لعنت بر یهود»، «اسلام پیروز است»، «مرگ بر آل سعود» و ... شعارهایی هستند که به اهداف انقلاب اسلامی بسیار نزدیک است. بنابراین یکی از دلایل مهمی که عربستان خیلی در یمن دخالت کرد این است که آن ها شیعه اثنی عشری هستند و ارتباطات نزدیکی با انقلاب اسلامی دارند.